Semana Santa

Afgelopen week vierden de spanjaarden semana santa (de goede week), waarin het lijden, de dood en de opstanding van Christus wordt herdacht. Dit betekende dat iedereen zo ongeveer de hele week vrij had en natuurlijk dat er veel processies waren. Voor mij was het wel een beetje suf, want ik zit nog steeds niet in het spaanse ritme en nu was ook nog eens iedereen weg. Bovendien had ik nog niet zo heel veel behoefte aan vakantie, nu ik net was aangekomen en begonnen met mijn onderzoek. Gelukkig heb ik de tijd ‘nuttig’ kunnen besteden aan het beter leren kennen van de stad en de omgeving en heb ik veel processies kunnen zien.
Aanvankelijk dacht ik dat processies een hele serieuze aangelegenheid waren, waarin de mensen die meelopen helemaal opgaan in hun geloof. In het zuiden van Spanje zal dit ongetwijfeld ook het geval zijn, maar hier in Lugo viel het allemaal wel mee.
Maandag tot en met donderdag was er iedere dag een kleine processie, georganiseerd door één broederschap (confradía). De leden van de broederschap lopen mee in de processie, vaak met puntmutsen (capriotes) en dragen hun beelden rond. De puntmutsen zijn bedoeld voor degenen die boete doen (nazarenos), zodat ze onherkenbaar zijn. Tenminste dat is de bedoeling. Maandag zag iedereen die meeliep er zo eigen en herkenbaar uit, dat het volgens mij een koud kunstje is om er bekenden uit te pikken. Twee nazarenos zwaaiden zelfs vrolijk naar bekenden aan de kant. Wat wel indrukwekkend was, was het rond dragen van de paso, het blad met het beeld erop. Vaak wordt hiervoor een karretje gebruikt, maar sommige beelden worden nog echt gedragen. De dragers (costaleros) lopen allemaal in dezelfde pas en zo gaat het beeld wiegend door de nauwe straten. Daarnaast liepen in de processies vaak ook militairen mee, in vol ornaat en met machinegeweren. Iets wat ik toch een beetje raar vind als de heilige maagd huppeldepup-van-de-vrede wordt rondgedragen.
Op goede vrijdag beleefde de semana santa haar hoogtepunt. Toen liepen alle broederschappen en de kinderen van palmzondag in de processie mee. De hele stad was uitgelopen om te komen kijken en er werd een extra grote ronde gemaakt. In Nederland zouden er in zo’n geval dranghekken zijn neergezet, maar hier ging alles er rommelig aan toe, totdat de processie in beeld kwam. Voor die tijd ging het niet alleen om zien, maar ook om gezien te worden leek het wel. Vooral vrouwen op leeftijd flaneerden heen en weer in de straat waar de processie langs zou gaan.
Oudere spaanse vrouwen zijn een verschijning, dat moet gezegd worden. Ze dragen een bontjas tot halverwege de kuit, daaronder steken nog twee dunne benen in panty’s uit met keurig gehakte schoenen, en ze hebben natuurlijk geverfde haren. Ze vergezellen zich van een vriendin en wandelstok en de mannen lopen er op gepaste afstand achter, of staan te keuvelen aan de kant. Hoe ouder de vrouw, hoe minder haar viel me op. Vaak was het niet alleen korter, maar ook de jarenlange verfbeurten hadden hun sporen naar nagelaten, leek het wel. Eveneens heb ik vrouwen gezien met lila haar, oftewel grijs haar met een uitgewassen kleurspoeling. Eerst dacht ik dat het om een vergissing ging -het ziet er echt niet uit- maar er bleken meer vrouwen met dit kapsel rond te lopen. Daarnaast hadden de panty’s dan meestal plaatsgemaakt voor steunkousen; de gehakte schoenen bleven. Toen de processie eraan kwam moest iedereen weer gauw een plekje zoeken, wat wat geduw en getrek opleverde.
De processie zelf was de meest indrukwekkende van de hele week. Het was duidelijk dat er werd opgebouwd naar een climax. De eerste broederschappen/nazarenos poseerden nog af en toe voor een foto. De laatste keken bloedserieus en droegen hun pasos zelf. Nu waren ook de dragers onherkenbaar, met een soort zakken over hun hoofd. De vrouwen die meeliepen waren in het zwart gekleed en droegen een soort hemeltjes op hun hoofd, mantillas, als teken van rouw.
Op paaszondag was de laatste processie. Eerst werd de beschermheilige van Lugo van het gemeentehuis naar de cathedraal gedragen om ingezegend te worden. Ze werd gedragen door politiemensen en daarachter liepen notabelen van de kerk. Ook nu zag je weer die nauwe verweving tussen kerk en staat, wat ik toch maar raar blijf vinden als nuchtere Drenth. Daarna werd een beeld van de opstanding van Jezus rondgedragen. Dat processies hier niet echt een bloedserieuze aangelegenheid zijn bleek ook nu wel weer. De vlaggendrager knipoogde gewoon ronduit naar mij, terwijl hij meeliep in de processie.