Na wat omzwervingen en moeite om een goede focus te vinden voor mijn onderzoek ben ik nu beland bij bosbouw. Niet omdat mijn hard harder gaat kloppen bij het zien van bomen of omdat ik toch nog boswachter wil worden, maar omdat ze hier uxfors (spreek uit oessj-for s) hebben. Een uxfor is een forest management unit, een klein gebied met bos dat gemeenschappelijk beheerd wordt. Alle onderliggende percelen blijven echter privaat eigendom, de eigenaren beslissen samen over het beheer en delen de opbrengst. Dit is een van de meest ingrijpende manieren om iets te doen aan slecht onderhouden en ongebruikte percelen, om bosbranden te voorkomen en het platteland meer rendabel te maken. In de afgelopen weken heb ik met beleidsmakers gesproken over alle ins en outs rondom uxfors. Zaterdag had ik een afspraak met Olga, zij is 
contactpersoon van één van de uxfors en de kans meer te weten te komen over de uitvoering van het geheel. Door de telefoon had Olga gezegd dat ik niets hoefde mee te nemen en zij alles zou regelen. Ik was in de veronderstelling dat ik bij haar thuis zou lunchen. Eénmaal in Chantada vroeg ze wanneer ik weer terug wou, op maandag of dinsdag? Inmiddels ben ik wel meer verassingen gewend en heb ik de mogelijkheid het plattelandsleven van binnenuit mee te maken maar met twee handen aangegrepen.
Olga bleek een bijzondere vrouw. Gepensioneerd vakbondsvrouw, nationaliste, politica, met eigen zelfvoorzienende boerderij (minifundio, zoals velen in Galicië), maar ook belast met de zorg voor haar dementerende moeder en zieke echtgenoot. Ze gelooft in de uxfor, en heeft zich daar hard voor gemaakt. Volgens haar is het de enige manier om iets van de monte te maken. Als echte nationaliste houdt ze van haar land en heeft ze haar idealen om de positie van galicië te verbeteren. In tegenstelling tot het beeld dat de meeste nederlanders bij nationalisme hebben, zijn die idealen progressief en links.Voordat we naar haar huis gingen hebben we even koffie gedronken in het dorp Chantada, hier liepen we om de vijf meter een bekende van Olga tegen het lijf. De meesten attendeerde ze meteen om castellano (gewoon spaans) te spreken, want ik was Hollandse en sprak geen gallego. Toen we een partijgenoot tegen het lijf liepen, verontschuldigde ze zich tegen over mij, “met hem moet ik echt even in het gallego praten, we zitten samen in de gemeenteraad voor de nationalistische partij”. Boodschappen deden we bij de Eroski (een grote supermarktketen), dat half baskisch, half gallego was: “ze zeggen dat de Eroski banden heeft met de ETA, maar wie zal het zeggen”; zelf dacht ze overigens van niet.
Bij haar thuis zat oma (93 jaar oud) al te wachten. De keuken was ongelooflijk, werd voor de helft gevuld met een grote stenen tafel en daarin een oven, en was de plek waar het dagelijkse leven zich afspeelde. Oma vroeg ongeveer iedere vijftien minuten wie ik was en waar ik vandaan kwam. Na het eten heb ik het interview afgenomen. Olga vond het een aparte ervaring om getaped te worden op voicerecorder, en precies te vertellen wat haar ervaringen waren met het oprichten van de uxfor. ’s Middags zijn we bij een paar eigenaren langsgegaan aan wie ik snel een paar geïmproviseerde vragen heb gesteld. Ondanks de grote woorden van de mannen die ik eerder sprak, over sociaal kapitaal en samenwerking, bleken de meesten niet precies te weten waar hun perceel lag en hoe het erbij had gestaan voordat ze waren leeggehaald en herbeplant. Hun participatie bestond uit het zetten van handtekeningen en bijwonen van vergaderingen. Een loonbedrijf, de overheid en een enkeling als Olga deden de rest. 
’s Avonds gingen we kijken bij haar tuin en beesten. Ze had ook nog een perceel met aardappels en een paar met maïs, die vroeger voor de koeien waren. Deze koeien waren weg (het werd allemaal wel veel, toen ze alles alleen moest gaan doen), maar er stond nog wel een grote, niet eens zo oude, vervallen melkstal. In de tuin stond tot mijn verbazing behalve de gebruikelijke groenten (tomaten, sla, rapen voor de varkens) ook een grote hennepplant, was een cadeautje, haar zoon rookte af en toe. Mijn droevendaalgevoel was compleet. In een schuur achter de melkstal bevonden zich de beesten. Zoals op het hele erf van Olga, was het hier een enorme puinhoop. De meeste kippen zaten in varkenskotten, maar sommige in hokjes en anderen liepen vrij rond. Daarnaast had ze ook nog konijnen en varkens, allemaal voor de slacht.
De volgende dag maakten we, samen met een vriendin van haar, een uitstapje naar het hoogste punt in de omgeving. Op de terugweg stopten we om bosbossen te plukken en daarna sukkelde de middag langzaam voorbij. Terwijl iedereen een siesta hield, werkte ik mijn aantekeningen bij. Behalve over uxfors, ben ik ook veel wijzer geworden over het politieke reilen en zeilen in Galicië.
Aan het eind van de middag werd de rust verstoord door haar dochter en gezin die op bezoek
kwamen. De twee kleinzoons vroegen we het hemt van lijf en vonden dat Nederland het beste voetbalteam ter wereld had. Dochter was zoals moeder, open, kordaat en direct. Ze vond dat haar moeder nu echt eens de schuur moest gaan opruimen en was blij dat in ieder geval de koeien weg waren. Zelf was ze, toen ze de kans kreeg, engels gaan studeren in de stad en vastbesloten de boerderij niet over te nemen. In Galicië is het redelijk normaal dat de vrouw de boerderij overneemt en daar blijft werken, terwijl haar man een baan elders heeft en zo voor een extra inkomen zorgt. Zo verging het Olga ook, hoewel ze daarna alle verworven vrijheden als vrouw heeft benut.De volgende dag ging ik met een pot bosbessenjam, bergen nieuwe ervaringen en aantekeningen terug naar Lugo. Olga vroeg of ik nog eens langs kwam, als ik weer in de buurt was. Ik ga mijn best doen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten